Εγκεφαλική Παράλυση στη Σύγχρονη Εποχή

Η Εγκεφαλική Παράλυση είναι μία πάθηση που αφορά το κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπου, δηλαδή τον εγκέφαλο, τον νωτιαίο μυελό και την παρεγκεφαλίδα. Εμφανίζεται με συχνότητα περίπου 1-2 στα χίλια παιδιά που γεννιούνται ζωντανά και στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 10.000 άτομα.

Οι βλάβες στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα είναι μόνιμες και προκαλούν παθολογικές εκδηλώσεις από το περιφεριακό νευρομυϊκό σύστημα εφ’ όρου ζωής με υπερτονία ή ατονία μυών που έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία ορθοστάτισης και βάδισης την παραμόρφωση της εξωτερικής εμφάνισης και εικόνας του ατόμου, μικρή ή μεγάλη, αναλόγως της βαρύτητας, της εντόπισης και της έκτασης της βλάβης στο  νευρικό ιστό.

Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι ο κάθε ασθενής παρουσιάζει την δική του συνολική εικόνα που διαφέρει από την εικόνα του άλλου.

Συνυπάρχουν συνήθως και άλλες παθολογικές εκδηλώσεις όπως επιληψία, διαφόρου βαρύτητας νοητική υστέρηση, διαταραχή ακοής και όρασης, διαταραχές από το γαστρεντερικό σύστημα όπως σιελόρροια, δυσκοιλιότητα κ.α. Επίσης συνυπάρχουν λόγω της γενικότερης αναπτυξιακής διαταραχής γνωσιακά προβλήματα και ψυχολογικά προβλήματα που απορρέουν από τον βαθμό δυσκολίας του πάσχοντος να επικοινωνήσει και να ενταχθεί. Όσο καλύτερο είναι το διανοητικό επίπεδο τόσο πιο καλή είναι η πρόγνωση.

Η βλάβη στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα μπορεί να συνέβη:

1. Κατά την ενδομήτρια ζωή από ιώσεις και από άλλες λοιμώξεις
2. Κατά την ώρα του τοκετού, όπως από ανοξαιμία εγκεφάλου
3. Μετά τον τοκετό έως ηλικία 3 ετών (μέχρι να ωριμάσει το κεντρικό νευρικό σύστημα) όπως από πυρηνικό ίκτερο από μηνιγγίτιδα εγκεφαλίτιδα, κακώσεις κ.α. Το μεγαλύτερο ποσοστό συμβαίνει κατά την ενδομήτρια ζωή.

Η πάθηση, όπως έως τώρα τουλάχιστον ισχύει, δεν θεραπεύεται και αποτελεί ένα σοβαρό ιατροκοινωνικό πρόβλημα που αντιμετωπίζεται από ομάδα επιστημόνων υγείας και την πολιτεία με στόχο την βελτίωση των συμπτωμάτων και την ένταξη στο κοινωνικό πλαίσιο.

Στην ομάδα αποκατάστασης συμμετέχουν παιδίατροι, νευρολόγοι – ψυχίατροι, ορθοπεδικοί φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί. Όλοι οι ανωτέρω πρέπει να είναι εξειδικευμένοι στην Εγκεφαλική Παράλυση διαφορετικά είναι ακατάλληλοι να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και πιθανόν να βλάψουν.

Φάρμακα δεν υπάρχουν για την Εγκεφαλική Παράλυση, δίνονται μόνο αντιεπιληπτικά όταν υπάρχει επιληψία και μυοχαλαρωτικά όταν υπάρχει υπερτονία δηλαδή σπαστικότητα. Χειρουργεία γίνονται μόνον όταν παρά την συνεχή θεραπεία έχουν εγκατασταθεί παραμορφώσεις οστών και αρθρώσεων.

Η διάγνωση όταν πρόκειται για βαριά περίπτωση γίνεται έγκαιρα από τον παιδίατρο μόνο με κλινική εξέταση. Όταν είναι πιο ελαφριά χρειάζονται ίσως κι άλλες εξετάσεις όπως μαγνητικές τομογραφίες, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα κ.α.

Η πρόγνωση είναι δύσκολη και η πορεία απαιτεί συνεχή προσπάθεια από όλους τους εμπλεκομένους (ασθενείς, οικογένεια, επιστημονική ομάδα, πολιτεία) διότι η Εγκεφαλική Παράλυση βαδίζει μαζί με τον ασθενή σε ολόκληρη την ζωή του. Κατά την διάρκεια της ζωής θα επιτευχθεί βελτίωση διαφορετική για την κάθε ξεχωριστή περίπτωση. Το καλό διανοητικό επίπεδο του πάσχοντος έχει πολύ μεγάλη σημασία για την καλή πορεία και την ένταξη στο κοινωνικό περιβάλλον. Αντίθετα ο κακός δείκτης νοημοσύνης έχει κακή πρόγνωση.

 Οι κλινικές μορφές της Εγκεφαλικής Παράλυσης ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης είναι:

Α. Σπαστική μορφή (συχνότητα 65%) όπου η έντονη σπαστικότητα μιας ομάδας μυών υπερτερεί έναντι της ανταγωνίστριας ομάδος. Η βλάβη είναι στο πυραμιδικό σύστημα στη κινητική μοίρα του φλοιού του εγκεφάλου. Ανάλογα με τα άκρα που προσβάλλονται έχουμε:

1. Τετραπληγία: όταν πάσχουν και τα τέσσερα άκρα δηλαδή  δύο άνω άκρα και δύο κάτω άκρα
2. Ημιπληγία: όταν πάσχει ένα κάτω άκρο και ένα άνω από την ίδια πλευρά
3. Παραπληγία: όταν πάσχουν τα δύο κάτω άκρα
4. Μονοπληγία: όταν πάσχει μόνο ένα άκρο είτε δηλαδή άνω άκρο είτε κάτω άκρο
5. Διπληγία: όταν πάσχουν και τα τέσσερα άκρα, αλλά τα δύο κάτω είναι περισσότερο σπαστικά από τα άνω άκρα

Όλες αυτές οι κλινικές εικόνες εξαρτώνται από το ποια κινητικά κέντρα έχουν καταστραφεί.

Β. Αθετωσική μορφή: (συχνότητα 20%) η βλάβη εντοπίζεται στα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ελέγξει τις κινήσεις του

Γ. Αταξική μορφή: (συχνότητα 5%) η βλάβη εντοπίζεται στην παρεγκεφαλίδα και εμφανίζει διαταραχή της ισορροπίας με αποτέλεσμα το άτομο να δυσκολεύεται η να αδυνατεί να μείνει όρθιο και να βαδίσει

Δ. Δυσκαμπτική μορφή: (συχνότητα 5%) η βλάβη είναι διάχυτη δυσκαμψία και δεν αφορά ένα μόνο συγκεκριμένο σημείο στον εγκέφαλο

Ε. Ατονική μορφή: (συχνότητα 5%) και

ΣΤ. Μεικτές μορφές

Να επαναλάβουμε ότι για την πρόγνωση της πορείας του παιδιού έχει μεγάλη σημασία ο δείκτης νοημοσύνης.

Οι θεραπευτικοί στόχοι είναι η βελτίωση της όποιας συνολικής εικόνας του παιδιού, σε όποιο  βαθμό καταφέρουμε να επιτευχθεί και αφορά στην κινητικότητα στη στάση, στη βάδιση, στη νοητική του ανάπτυξη, στη κοινωνική ένταξη, στη προσωπική του ζωή και στη όποια επαγγελματική του ενασχόληση. Ό,τι μπορέσουμε να επιτύχουμε!

Ενώ όλα αυτά είναι αυτονόητα για οποιοδήποτε υγιές παιδί, για το παιδί με Εγκεφαλική Παράλυση σημαίνει καθημερινός αγώνας με ατέρμονες φυσικοθεραπείες πάσης φύσεως, ιατρική παρακολούθηση, παιδαγωγική εκπαίδευση σε ειδικά κέντρα, ψυχολογική υποστήριξη και πολύ πολύ κουράγιο μέσα στο γνωστό οικονομικό – κοινωνικό πλαίσιο που ζούμε.

Διανύουμε όμως τον 21ο αιώνα και προβάλλει η Αναγεννητική Ιατρική και δίνει ελπίδες για τη θεραπεία της Εγκεφαλικής Παράλυσης με χρησιμοποίηση αρχέγονων βλαστικών κυττάρων του ανθρώπου για την βλάβη του Νευρικού Συστήματος και ίσως αξιωθούμε να δούμε την πλήρη ίαση της Εγκεφαλικής Παράλυσης.

Εγγλέζου Μαρία

Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Ιατρείο Εγγλέζου Καρακώστα

Παιδικό ψυχολογικό εργαστήρι

Πελασγίας 1 – Περιστέρι, Τ.Κ. 12131

Τηλ: 210 574 6916 – www.karakosta.gr